Pierwsza szkoła w Chwałowicach

Tak o początkach chwałowickiej szkoły pisze w wydanej w 1912 roku książce pod tytułem „Historia parafii wiejskich Archiprezbiteratu Żory na Górnym Ślasku”, Alfons Nowack profesor religii w szkole średniej. 

Od utworzenia w 1804 r. obwodu szkolnego w Królewskich Jankowicach dzieci z Chwałowic uczęszczały do szkoły w tej miejscowości. Liczba dzieci z Chwałowic podlegających obowiązkowi szkolnemu, która wynosiła w 1835 r. tylko 31, w latach siedemdziesiątych XIX wieku podniosła się do blisko 100 tak, że zadecydowano budowę dla Chwałowic własnej szkoły i oddzielenie od jankowickiego obwodu szkolnego. Rejencja objęła patronat. 

Na jesieni 1879 r. nowy budynek szkolny, który został wystawiony z wypalonej cegły, stał gotowy. Prócz dwóch izb klasowych mieścił on mieszkania kierownika i drugiego nauczyciela. Szkoła została otwarta 13 listopada 1879 r. Jako kierownik szkoły został wprowadzony na urząd przez powiatowego inspektora szkolnego dr. Braxatora – Michał Sklarzik, który w latach 1863 – 1868 uczęszczał do seminarium w Głogówku. Jego działalność tutaj trwała tylko 6 miesięcy. Objął on stanowisko nauczyciela w Mysłowicach. – Od 26 czerwca 1880 r. urzędował tu Teodor Klyszcz. Pochodził z Rudzińca i uczęszczał do seminarium w Pyskowicach. Dnia 10 lipca 1885 r. odszedł na stanowisko nauczyciela do Królewskich Radoszów w powiecie rybnickim. Stanowisko tutejszego nauczyciela po ćwierćrocznym zastępstwie sprawowanym przez Jakuba Faję objął 1 września 1885 r. Franciszek Giller, urodzony w Świbiu, który zdał egzamin dojrzałości w Pyskowicach. Ale już po roku poważnie zachorował i zmarł 27 kwietnia 1887 r. na suchoty. Podczas jego choroby i kwartału łaski (przyznanie zasiłku dla pozostałych bliskich zmarłego, M.K.) o tutejsze stanowisko nauczycielskie troszczył się nauczyciel pomocniczy Karol Bembenek z Boguszowic. Dnia 1 sierpnia 1887 r. Został zaangażowany jako nauczyciel w Chwałowicach Jan Thimel z Kątów w powiecie raciborskim. Uczęszczał do seminarium w Pilchowicach. Dnia 1 kwietnia 1894 r. ustanowiono tu drugie stanowisko nauczycielskie, którym zarządzali: Gustaw Hautschmann (1894 – 1898), Emil Jakutek (1898 – 1899), Karol Netta (1899 – 1901), Maks Schulz (1901 – 1903), Paul Lorenz (1903 – 1908), Teodor Mudrak (1908 – 1909), Teodor Hubrich od 1909 r. do teraz. (Czyli do 1910 roku. przyp. red.)

Pierwsza szkoła w Chwałowicach. Obecnie w rozbudowanym budynku znajduje się Obwodowy Urząd Miar i Wag.

Kierownikowi przyznano przy założeniu szkoły, prócz wolnego mieszkania i 23,37 metrów sześciennych bezpłatnego drewna, 810 marek, do których była wliczona wartość deputatu zbożowego. Od 1 kwietnia 1899 r. deputat drzewny i zbożowy został zamieniony na gotówkę i obecnie nauczyciele otrzymują prócz bezpłatnego mieszkania 1000 marek uposażenia zasadniczego i 120 marek dodatku wiekowego. Między kierownikiem Thimelem, a nauczycielem Karolem Kosianem z Zaborza, doszło do zamiany stanowisk. Ten ostatni, wykształcony w Prószkowie, jest kierownikiem szkoły od 1 stycznia 1902 r. Kiedy 1 marca 1908 r. ustanowiono stanowisko trzeciego nauczyciela, objął je kandydat do zawodu nauczycielskiego Karol Jany z Rybnika i piastuje je do dziś (do 1910 roku. przyp. red.). 

Podczas gdy liczba uczniów 1 stycznia 1902 r. wynosiła tylko 130, w 1909 r. podniosła się do 262, tak, że 1 kwietnia 1909 r. musiano wprowadzić szkołę czteroklasową. Otwarcie w Chwałowicach kopalni „Donnersmarck” spowodowało napływ rodzin robotniczych i tym samym też szybki przyrost liczby uczniów. Obecnie (kwiecień 1910 r.) do tutejszej szkoły uczęszcza 326 dzieci.  

Od 13 listopada 1906 r. istnieje tu także szkoła zimowa, w której lekcji udziela kierownik Kosian. Chwałowice należą do Szkolnego Rejonu Inspekcyjnego Rybnik II, którym kieruje inspektor szkolny Buchmann. Jest on równocześnie lokalnym inspektorem szkolnym. Zarząd szkolny składa się z następujących członków: Proboszcz Schliwa, inspektor górniczy Kurt Welt, kierownik Karol Kosian, kupiec Józef Holona, naczelnik gminy Karol Kusch, siedlocy cząstkowi Antoni Skorupa i Robert Pospiech. 

Tekst pochodzi z książki Alfonsa Nowacka pt. „Historia parafii wiejskich Archiprezbiteratu Żory na Górnym Ślasku”., wydanej w języku polskim w 2011 roku w Opolu. Z niemieckiego przełożył Mieczysław Kula.

Budynek pierwszej chwałowickiej szkoły, po przebudowie w latach 30 pełnił różne funkcje. Obecnie znajduje się w nim Obwodowy Urząd Miar i Wag.


Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *